10 μύθοι για τις εποχικές αλλεργίες
Πολλές είναι οι ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις σχετικά με τις εποχικές αλλεργίες, αλλά ποιες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και έχουν επιστημονική βάση.
1. «Οι εποχικές αλλεργίες δεν σχετίζονται με διατροφικές ελλείψεις». Λάθος!
Έχει πλέον αποδειχθεί ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης D επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην επικράτηση των εποχικών αλλεργιών. Πράγματι τα άτομα που αναπτύσσουν εποχικές αλλεργίες παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Όχι μόνο η επίπτωση, αλλά και οι εξάρσεις (ώσεις) των εποχικών αλλεργιών εντείνονται όταν τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα είναι χαμηλά.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν σήμερα ότι ολόκληρος ο δυτικός κόσμος (και φυσικά η Ελλάδα) βρίσκεται αντιμέτωπος με πανδημία έλλειψης βιταμίνης D. Το γεγονός αυτό είναι δυνατόν να συνδέεται στενά με τη διαρκώς αυξανόμενη έξαρση που παρουσιάζουν τα κρούσματα εποχικών αλλεργιών σε Ευρώπη, Αυστραλία και Βόρεια Αμερική.
2. «Δεν απαιτούνται ειδικές διατροφικές συστάσεις για την αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργιών». Μέγιστο σφάλμα!
Η τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς προς ανοσοπροστατευτική κατεύθυνση θα πρέπει να αποτελεί τη βασική προτεραιότητα όλων των ασθενών. Μάλιστα, διάφορες εργασίες τονίζουν ότι όσο νωρίτερα (κοντά στην εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων) ξεκινήσει η διατροφική παρέμβαση στους ασθενείς, τόσο περισσότερο εξασφαλίζεται η πιθανότητα ευνοϊκότερης εξέλιξης της εποχικής αλλεργίας.
Είμαι βέβαιος ότι μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του βιβλίου ‘Διατροφή ενάντια στις ανοιξιάτικες αλλεργίες’ θα έχετε κι εσείς πειστεί απόλυτα για τη σημαντικότητα της τροποποίησης των διατροφικών συνηθειών των ατόμων με εποχικές αλλεργίες.
3. «Οι εποχικές αλλεργίες οφείλονται σε υπερδραστηριοποίηση του ανοσοποιητικού». Λάθος, εν μέρει.
Μπορεί να οφείλονται και σε ένα «αδύναμο» ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο ταυτόχρονα επιβαρύνεται από συνθήκες υψηλού οξειδωτικού στρες.
4. «Οι εποχικές αλλεργίες είναι κληρονομικές»
Δεν είναι βέβαιο ότι ο απόγονος ενός γονέα με εποχική αλλεργία θα εμφανίσει το ίδιο ακριβώς πρόβλημα. Μπορεί ναι, αλλά μπορεί να εμφανίσει μια διαφορετική αυτοάνοση διαταραχή.
Δηλαδή δεν κληρονομείται το ίδιο το νόσημα, αλλά η ευαισθησία του ανοσοποιητικού αυτή καθαυτή. Με άλλα λόγια, τελικά αυτό που μεταφέρεται είναι η υψηλή πιθανότητα προσβολής και απορρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος.
5 «Δεν μπορεί να γίνει τίποτα εάν υπάρχει επιβαρυμένη κληρονομικότητα εποχικής αλλεργίας».
Αντιθέτως, μπορούν να γίνουν πολλά…
Σε περίπτωση κληρονομικής προδιάθεσης, είναι δυνατόν να αποφευχθεί η εποχική αλλεργία. Τα γονίδια δεν είναι οι μόνοι παράγοντες που είναι υπεύθυνοι.
Σημαντικό ρόλο δηλαδή κατέχουν και οι εκλυτικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, οι οποίοι θα πυροδοτήσουν τη συγκεκριμένη προδιάθεση.
Επομένως, είναι σημαντικό να περιορίζεται η έκθεση σε βλαπτικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες (κακή διατροφή, συχνή χρήση αντιβιοτικών, κάπνισμα, χημικά, ακτινοβολία κ.λπ.) και να ενισχύεται η υιοθέτηση ενός θετικού τρόπου ζωής (καλή ψυχολογία, προστατευτική διατροφή, τακτική σωματική άσκηση κ.λπ.), ο οποίος θα θωρακίσει αποτελεσματικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
6. «Οι εποχικές αλλεργίες είναι μεταδοτικές».
Ποτέ δεν έχει αποδειχθεί ότι οι εποχικές αλλεργίες είναι μεταδοτικές. Σε καμία περίπτωση δεν μεταδίδονται σε άλλους ανθρώπους, όπως συμβαίνει με τις λοιμώξεις.
7. «Οι εποχικές αλλεργίες υπήρχαν πάντα, αλλά τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα κρούσματα διότι βελτιώθηκαν τα μέσα της διάγνωσής τους».
Δυστυχώς, την τελευταία δεκαετία, σε όλο τον κόσμο γίνεται λόγος για μια μεγάλη έξαρση κρουσμάτων εποχικών αλλεργιών, οι οποίες προσβάλλουν τον πληθυσμό σε ολοένα και μικρότερες ηλικίες.
Όπως φαίνεται, ο σημερινός άνθρωπος έχει αλλοιώσει θεαματικά τις περιβαλλοντικές του συνθήκες. Διατρέφεται συχνά με ακατάλληλα τρόφιμα, ζει σε σχεδόν αποστειρωμένο και προστατευμένο περιβάλλον (κλιματισμός ακόμα και την άνοιξη ή το φθινόπωρο και πολύ συχνά στο αυτοκίνητο με κλειστά παράθυρα), σπάνια ιδρώνει (φυσικός μηχανισμός αποτοξίνωσης), δουλεύει και αγχώνεται περισσότερο, κοιμάται λιγότερο κ.λπ.
Είναι φυσικό λοιπόν να δέχεται τις σοβαρές συνέπειες που απορρέουν από την καταστρατήγηση των επιταγών και των κανόνων που διέπουν τη φύση του.
8. «Η ύπαρξη εποχικής αλλεργίας δεν υποδηλώνει προβληματική ανοσοποιητική λειτουργία». Λάθος!
Δυστυχώς υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ασθενών που σε συνδυασμό με εποχικές αλλεργίες εμφανίζουν και μία δεύτερη αυτοάνοση διαταραχή (π.χ. κοιλιοκάκη, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο κλπ.). Υπολογίζεται το συγκεκριμένο ποσοστό ανέρχεται σε 6 (ή και περισσότερους) στους 1.000 ασθενείς.
Είναι γεγονός ότι, όταν λόγω λανθασμένων πρακτικών οδηγηθεί το ανοσοποιητικό σε κατάρρευση, θα εμφανιστούν την ίδια στιγμή πολλαπλά προβλήματα σε ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα και σε διαφορετικούς ιστούς.
9. «Οι ασθενείς με εποχικές αλλεργίες δεν πρέπει να κάθονται στο ήλιο». Μέγα λάθος!
Δυστυχώς, η συγκεκριμένη σύσταση αποτελεί την άποψη πολλών θεραπευτών.
Ανατρέχοντας όμως στις σχετικές ενότητες του βιβλίου ‘Διατροφή ενάντια στις ανοιξιάτικες αλλεργίες’ που παρουσιάζει την απόλυτη σπουδαιότητα της βιταμίνης D (βιταμίνη που συντίθεται σχεδόν αποκλειστικά από την επίδραση του ήλιου στο ανθρώπινο δέρμα) στην ανοσοπαθολογία και πολύ περισσότερο στην αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργιών, θα γίνει σαφώς αντιληπτό ότι πρέπει να πράττεται ακριβώς το αντίθετο. Με απόλυτο μέτρο όμως και σε πρωινές ή απογευματινές ώρες, οπότε η ηλιοφάνεια είναι ήπια.
10. «Η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί το αποκλειστικό μέσο αντιμετώπισης». Ύψιστο σφάλμα!
Η σημασία ενός υγιούς τρόπου ζωής για τον πάσχοντα είναι πολυδιάστατη και στοχεύει αφενός στην αντιμετώπιση της ίδιας της νόσου, αφετέρου στην ύφεση των συμπτωμάτων της.
Η ενδεδειγμένη διατροφή αφορά και τον περιορισμό των παρενεργειών που προκύπτουν από τη φαρμακευτική αγωγή, καθώς και τη διαχείριση των επιμέρους διατροφοεξαρτώμενων ιδιαιτεροτήτων.
Η διατροφική προστασία του ανοσοποιητικού πρέπει να αποτελεί κυρίαρχο μέλημα και, φυσικά, μπορεί να πραγματοποιηθεί σε συνδυασμό με οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, ο ρόλος της ανοσοπροστατευτικής διατροφής συχνά υποβαθμίζεται, παρά το γεγονός ότι αδιάσειστα στοιχεία εμπλέκουν διατροφικές παραμέτρους στη ρύθμιση των λειτουργιών του ανοσοποιητικού.
Από την όλη δραστηριότητα που έλαβε χώρα κατά τη συγγραφή αυτού του άρθρου, διαπιστώθηκε δυστυχώς ότι η γνώση για τη συμβολή της διατροφής στην αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργιών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ένας μικρός μόνο αριθμός ασθενών φαίνεται ότι παροτρύνονται να λάβουν εξατομικευμένες διατροφικές συμβουλές.
Αντίθετα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός θεραπευτών που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργιών δεν παραπέμπουν τον ασθενή σε διατροφολόγο, κάτι που, κατά την άποψή μου, με δεδομένη την ποικιλομορφία και την πολυπλοκότητά τους. Ακόμα και σε εκείνους που, παρά τις αποδείξεις, θα εξακολουθήσουν να αμφισβητούν τη σημασία της διατροφολογικής παρέμβασης, απλώς θα παραθέσω το επιχείρημα ότι, εάν η υιοθέτηση κανόνων υγιεινής διατροφικής συμπεριφοράς είναι υψίστης σημασίας για την προάσπιση της υγείας γενικότερα, αυτό θα ισχύει πολύ περισσότερο για τους ασθενείς με διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος (εποχικές αλλεργίες).
Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος,PhD
Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
Κολωνάκι: Σκουφά 32 & Δημοκρίτου, ΤΚ. 106 73Τηλ.: 2103647517, 2103617502, 2103615603 – Fax: 2103615603
Άνω Πατήσια: Πρόμπονα 27 & Επινίκου, ΤΚ. 111 43Τηλ.: 2102520977, 2102582465 – Fax: 2102582465
Email: [email protected]
