Σελήνιο και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Η αυτοάνοσος θυρεοειδίτιδα Hashimoto (χασιμότο) ή λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα είναι μία ακόμα πάθηση που ανήκει στη μεγάλη κατηγορία των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση στην περίπτωση της αυτοάνοσου θυρεοειδίτιδας Hashimoto δεν μπορεί να προσδώσει αποτελεσματική λύση και επομένως το μόνο μέτρο αντιμετώπισης είναι η διατροφική παρέμβαση.

Ένα από τα θρεπτικά συστατικά που έχουν ερευνηθεί για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης αυτοάνοσης διαταραχής είναι το Σελήνιο.

Το σελήνιο (Se) βοηθά στη μετατροπή της Τ4 σε Τ3, επηρεάζει τον μεταβολισμό του ιωδίου και μειώνει το επίπεδο των αντισωμάτων που καταστρέφουν τον θυρεοειδή στη Hashimoto.

Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο για τον άνθρωπο λόγω της έμμεσης αντιοξειδωτικής και αντιφλεγμονώδους δράσης του.

Ο θυρεοειδής αδένας παρουσιάζει την υψηλότερη συγκέντρωση σεληνίου ανά μονάδα βάρους σε σύγκριση με όλους τους άλλους ιστούς. Το σελήνιο ενσωματώνεται σε βασικά ένζυμα που συμμετέχουν σε διάφορες οδούς του μεταβολισμού των ορμονών του θυρεοειδούς.

Επιπλέον, επιτελεί κομβικό ρόλο και στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η αλληλεπίδραση μεταξύ σεληνίου και θυρεοειδούς αδένα έχει ερευνηθεί εκτενώς με εργαστηριακά πειράματα, κλινικές δοκιμές καθώς και μέσω επιδημιολογικών δεδομένων.

Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν καταδειχθεί οι θετικές επιπτώσεις του σεληνίου στον μεταβολισμό του ιωδίου και στη λειτουργία του θυρεοειδούς. Ως εκ τούτου έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι το σελήνιο είναι δυνατόν να συμβάλει θετικά στα αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς, μέσω άμβλυνσης της αυτοάνοσης διαδικασίας.

Πληθώρα μελετών έχουν δείξει ότι τα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό ευνοούνται από την κατανάλωση σεληνίου. Η λήψη συμπληρωμάτων σεληνίου, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει έλλειψη αυτού στον οργανισμό ή όχι, βελτιώνει τη λειτουργία του θυρεοειδούς και βοηθά στη μείωση του αριθμού των αντισωμάτων της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης. Τα αντισώματα αυτά εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό στα άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Η ανεπάρκεια σεληνίου, σε συνδυασμό με αρκετούς γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, έχει ενοχοποιηθεί για την παθογένεση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Η ευεργετική δράση του επιβεβαιώνεται και από την ανασκόπηση των Nacamulli και συν. (2013).

Το σελήνιο λαμβάνει μέρος στην έκφραση των ορμονών του θυρεοειδούς ως καταλυτικό συστατικό του κέντρου του σεληνίου-δεϊωδινάσης, προστατεύοντας τον θυρεοειδή από τις οξειδωτικές βλάβες (Nacamulli et al. 2013).

Σχετικά με τον ρόλο του σεληνίου στην αντιμετώπιση της νόσου Hashimoto, η ανασκόπηση της μελέτης των Zagrodzki και Kryczyk συμπέρανε ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ της ανεπάρκειας σεληνίου και της αναστολής της παραγωγής αντισωμάτων αντι-ΤΡΟ σε ασθενείς με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Από τη συγκεκριμένη έρευνα, επίσης, διαφαίνεται ότι τα συμπληρώματα σεληνίου μπορεί να αποτελούν μια αποτελεσματική επιλογή στην αντιμετώπιση αυτής της διαταραχής (Zagrodzki & Kryczyk 2014).

Σε άλλη έρευνα που διεξήχθη στη Δανία, οι ασθενείς που διαγνώστηκαν με Hashimoto παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου σε σχέση με τα άτομα που τυχαία εξετάστηκαν και συμμετείχαν στην έρευνα. Σε μία ακόμα εργασία, η λήψη σεληνίου για μικρό χρονικό διάστημα ήταν καλά ανεκτή. Δεν παρουσιάστηκαν σοβαρές παρενέργειες, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις ασθενών που διαμαρτυρήθηκαν για γαστρικές διαταραχές.

Τέλος, η ανασκόπηση των Esther και συν. (2014) διαπίστωσε ότι πράγματι το σελήνιο μπορεί να προστατεύσει από την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Ασθενείς οι οποίοι έλαβαν συμπλήρωμα σεληνίου εμφάνισαν μείωση στα επίπεδα αυτοαντισωμάτων, βελτίωση στην ποιότητα της ζωής και στη διάθεσή τους. Μία ακόμα έρευνα έδειξε στατιστικά αξιοσημείωτη βελτίωση και ευεξία των ασθενών με τη χορήγηση σεληνικού νατρίου 200 μg.

Συμπερασματικά, οι περισσότερες μελέτες έδειξαν τις θετικές επιδράσεις του σεληνίου στην αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Παρ’ όλα αυτά απαιτούνται περισσότερες έρευνες ώστε να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με την ευεργετική επίδραση του σεληνίου στους ασθενείς με Hashimoto. Ωστόσο ένα σημαντικό εύρημα είναι ότι το σελήνιο φαίνεται να ασκεί προστατευτικό ρόλο στις εγκύους με Hashimoto, οι οποίες παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής. Σύμφωνα με τον Duntas (2015), η επίτευξη και η διατήρηση «σεληνιόστασης» (ιδανικά επίπεδα σεληνίου) καθώς και η επαρκής ουρική απέκκριση ιωδίου είναι υποχρεωτικά για τον έλεγχο της νόσου, ενώ, επιπροσθέτως, είναι δυνατόν να έχουν κρίσιμη σημασία για την πρόληψη των αυτοάνοσων θυρεοειδικών ασθενειών.

Υπενθυμίζεται ότι το σελήνιο είναι ένα θρεπτικό συστατικό που υπάρχει σε αρκετές τροφές, όπως το κρέας, τα εντόσθια, τα δημητριακά, τα ψάρια, τα κρεμμύδια, φυσικά το σέλινο και τα καρύδια, με τα τελευταία να αποτελούν εξαιρετική πηγή σεληνίου.

Παραπομπές

• Duntas L. H. (2015). “The role of iodine and selenium in autoimmune thyroiditis”. Horm Metab Res 47 (10): 721-726.
• Esther J., Zuuren V., Albusta A. Y., Fedorowicz Z., Carter B. & Pijl H. (2014). “Selenium supplementation for Hashimoto’s thyroiditis: Summary of a cochrane systematic review”. Eur Thyroid J 3: 25-31.
• Nacamulli D., Petricca D. & Mian C. (2013). “Selenium and autoimmune thyroiditis”. J Endocrinol Invest. 36 (10): 8-14.
• Zagrodzki P. & Kryczyk J. (2014). “The importance of selenium in Hashimoto’s disease”. Postepy Hig Med Dosw 12;68: 1129-1137.

Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος,PhD

Για περισσότερες πληροφορίες τόσο για την διατροφική αντιμετώπιση της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto, τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού, αλλά και για την αντιμετώπιση διαφόρων άλλων αυτοάνοσων παθήσεων μπορείτε να ανατρέξετε στο βιβλίο «Αυτοάνοσα, Ανοσοποιητικό & Διατροφή»: